Bilindiği gibi ülkemizde muhasebe mesleği 01.06.1989 tarih
ve 3568 sayılı yasa ile “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik” (SMMM) ve “Yeminli
Mali Müşavirlik” (YMM) unvanları altında yapılandırılmıştır. Bu bildirinin
hedefi SMMM’lerin iş hayatına kattığı katma değeri; kârlılık, güvenlik ve
sürdürülebilirlik açısından irdelemektir.
Bu amaçla önce SMMM faaliyetleri ve bu faaliyetlerin amacı irdelenecektir. Daha
sonra bu faaliyetlerin yarattığı katma değer incelenecektir.
SMMM faaliyetleri, SMMM’lerin sunduğu hizmetlerden oluşmaktadır. SMMM hizmetlerinin
amacı, bir mal veya hizmet üreten işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin
sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını
ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek
durumu; kamu yararını gözeterek işletmeden çıkar bekleyen paydaşların
yararlanması için kamuoyuna tarafsız bir şekilde mesleki standartları
uygulayarak sunmaktır.
SMMM’ler bu amacı gerçekleştirmek için yüksek eğitim sonrası, deneyim (staj) ve meslek sınavları sonucunda aldıkları meslek ruhsatları ile gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelere mesleki hizmet sunma yetkinlik ve yeterliliğine sahip olurlar:
- Muhasebe standartlarına ve ilgili mevzuat hükümlerine göre, muhasebe standartlarını uygulayarak muhasebe defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.
- Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.
- Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme ve denetim, analiz ve yorum yapmak, finansal tablolar ve başta vergi olmak üzere beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, aracılık, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak.
Bu hizmetleri şu başlıklar altında gruplayabiliriz:
- Muhasebeleştirme ile Finansal Raporların ve Beyannamelerin hazırlanması
- Muhasebe sistemleri, bilgi ve kontrol sistemleri kurmak,
- Yönetim danışmanlığı yapmak ve işletmelerde organizasyonel sistemler kurmak,
- Finans kaynaklarını bulmak, finans faaliyetlerini yönetmek,
- Mali ve diğer konulara ilişkin mevzuat danışmanlığı yapmak,
- Mali analiz ve yorum yapmak,
- Ara dönem veya tam olmak üzere inceleme ve denetim yapmak, finansal raporlar hakkında görüş vermek,
- Faaliyet raporları denetimi yaparak gelecekte faaliyetler hakkında rapor vermek
- Diğer güvence hizmetlerini vermek.
Yukarıda sayılan hizmetlere ilişkin faaliyetler sonrasında makro düzeyde ülke ekonomisine mikro düzeyde ise hizmet sunulan işletmelerden çıkar bekleyen paydaşların yararlanacağı bir katma değer söz konusudur.
A-Ülke ekonomisine yansıyan makro düzeydeki katma değer
- SMMM faaliyetleri sonucunda yaratılan katma değerin makro düzeyde ülke ekonomisine etkileri şunlardır.
- Kaynakların korunması, para piyasası ile sermaye piyasasının gelişmesi
- Milli gelirin hesaplanması
- Enflasyonunu izlenmesi (enflasyon muhasebesi)
- Vergi kayıplarının önlenmesi ve azaltılması (vergi güvenlik önlemleri ile vergi beyannamelerinin imzalanması sürecinde yapılan ön denetim-sınırlı uygunluk denetimi)
- Tüketicinin korunması (fiyatlandırma ve kalite maliyetleri)
B-İşletmelerden çıkar bekleyen paydaşlar için mikro düzeydeki katma değer
- Mali müşavirlik mesleğinin temel amacı tam zamanlı belge akışına paralel olarak oluşturulan muhasebe kayıtları neticesinde, iç kontrol ve sınırlı uygunluk denetimi yaparak, işletmenin rotalarını, kurumsal bir altyapı ışığında günümüz ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlamaktır.
- Meslek mensupları, görevlerini kanunlar çerçevesinde ifa ederken, aynı zamanda firma yöneticilerine ve çalışanlarına, işletme kültürünün aşılanmasında önemli bir rol üstlenmektedirler.
- İşletmeler özünde maksimum kar etme amacıyla kurulurken; meslek mensuplarının da işletmelerin sürekliliği açısından hayati önem arz eden, iş hacimlerinin genişletilerek öz kaynakların büyümesi anlamında, etkin bir biçimde çalışarak, işletme sahiplerine vergisel ve finansal anlamda hatırı sayılır bir farkındalık yaratmaktadırlar
- Günümüz iş dünyasında yaşanan gelişmeler ile işletmelerin tipik aile işletmesi anlayışından sıyrılarak sermaye işletmeleri haline dönüşümünde de yer alan mali müşavir meslek mensupları, işletmelerin gelecekleri ile ilgili stratejik kararlarını doğru alabilmelerini sağlayabilmek için iyi eğitimli deneyimli muhasebe kadrolarının istihdam edilerek, muhasebe departmanların da görev alan arkadaşlar ile sürekli iletişimle, onların da çözümün bir parçası olmalarını sağlamaktadırlar.
- İşletmelerde güncel bilgi akışı ile dinamik işleyen bir muhasebe sisteminin kurulması, sosyal ve teknolojik alt yapı ile sürdürülebilmesinde biz meslek mensuplarının tecrübeleri, iş dünyasında olumlu bir biçimde kabul görmekle beraber mesleğe düşen görev ve sorumlulukları da beraberinde getirmektedir. Bu görev ve sorumluluklar ise işletmelerin geleceklerinin de doğrudan etkilenmesine neden olabilecektir.
- Muhasebe bilgi sistemi işletmelerin mali durumları ve faaliyet sonuçları hakkında üçüncü kişi ve kurumlara bilgi veren bir sistemdir. Muhasebe standartlarına göre; doğru, güvenilir ve şeffaf temele dayalı hazırlanmış raporlar; işletmenin dili olarak işletme sahipleri tarafından yorumlanarak işletmelerde yarattıkları etkiler nedeniyle, alacakları kararları da doğrudan belirlemektedir. Etkin kurumsal modele sahip işletmeler de maliyetler düşürülerek, performans ve karlılıklarını artırarak, yatırımcılar açısından tercih edilebilir olacaklardır. İşletmelerin gelişimlere ayak uydurarak yönetilebilmeleri, ancak etkin bir muhasebe sistemine sahip olmaları ile gerçekleşebilecektir.
- Bu bağlamda sadece vergi kanunlarının değil yeni TTK’nun da muhasebe meslek mensuplarına yüklediği sorumluluklar da bulunmaktadır. Önceden işletmelerin mali durumları sadece ortaklarını ilgilendirirken, günümüzde üçüncü kişileri de doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendirmektedir. Hesap verilebilirlik sadece işletme ortaklarıyla sınırlı kalmayıp diğer kesimlerin de sonuçları yorumlama ihtiyacına sebep olmuştur.
- Bu noktada biz meslek mensuplarının iş dünyasına katkıları hissedilir oranda artmıştır, Muhasebe bilgi sistemlerinden üretilen doğru anlaşılır sağlıklı bilgilerin, meslek mensupları ve çalışma arkadaşlarındaki eğitim ve iş tecrübesinin olumlu etkilerinden kaynaklanmaktadır.
- Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Muhasebe standartlarının uygulamaya geçmesi ile birlikte işletmelerin daha gerçekçi hareket etmeleri ile muhasebe dışındaki departmanlarının da fonksiyonel biçimde gelişmesine katkıda bulunmaktadır.
- İşletmelerden çıkar bekleyen tüm gruplar ihtiyaç duydukları bilgileri SMMM’ler tarafından hazırlanan finansal raporlardan elde etmektedirler. Bu nedenle bu finansal raporların güvenilir, sağlıklı ve gerçeği göstermeleri gerekir. BU ihtiyaç SMMM’lerin denetim faaliyetleri ile karşılanmaktadır.
Mali Müşavirlik mesleği; sürekli gelişen, değişen ve karmaşık bir bilgi yapısını barındıran, uygulamada karşılaşılan sorunların çözümünde mesleki bilgi birikiminin ve tecrübenin kullanıldığı, ihtiyaç sahiplerinin yararına hizmet eden bir meslek grubu olarak işletmelere ve dolayısı ile ekonomiye önemli katkılar getirmek için sürekli kendilerini yenilemekte ve hayat boyu eğitim görmektedirler. Meslek mensupları muhasebenin temel kavramları ve ilkelerini temel alarak, meslek etiği çerçevesinde tarafsızlık, sır saklama ve kamu yararı gibi kavramlarla, gelişen ve değişen çağın gereklerine uygun çözümler üreterek iş dünyasına önemli katkılar sağlamaktadırlar
